1. Gỗ sồi Mỹ – Quercus Alba
-
Vùng trồng chính: Kentucky, Missouri, Minnesota, Arkansas, Tennessee (Hoa Kỳ).
-
Đặc điểm: gỗ cứng, vân dày, chứa nhiều hợp chất vanillin.
-
Ảnh hưởng hương vị: dịu nhẹ, vani, dừa, caramel, mật ong.
-
Ứng dụng: gần như tất cả các thùng bourbon đều làm từ gỗ sồi Mỹ mới, sau đó tái sử dụng cho whisky Scotland, Ireland và nhiều nơi khác.
-
Tầm quan trọng: chiếm hơn 80% lượng thùng ủ whisky hiện nay.
2. Gỗ sồi châu Âu – Quercus Robur & Quercus Petraea
-
Vùng trồng chính: Tây Ban Nha (Andalusia, Galicia), Pháp (Limousin, Tronçais, Allier, Vosges), cùng một số khu vực ở Hungary, Slovakia, Balkan.
-
Đặc điểm: giàu tannin, gỗ chắc, độ bền cao.
-
Ảnh hưởng hương vị: gia vị cay, socola đắng, trái cây khô, hạnh nhân, cacao.
-
Ứng dụng: chủ yếu để làm thùng sherry tại Tây Ban Nha. Những thùng này sau đó được dùng lại cho whisky Scotland, tạo nên phong cách đặc trưng cho các nhà chưng cất như Macallan, Tamdhu.
-
Giá trị: gỗ sồi châu Âu thường đắt đỏ hơn và được dùng cho các dòng whisky cao cấp, lâu năm.
3. Gỗ sồi Nhật – Mizunara Oak (Quercus Mongolica)
-
Vùng trồng chính: Nhật Bản, chủ yếu ở Hokkaido và vùng Tohoku.
-
Đặc điểm: thớ gỗ lỏng, khó gia công, mất 200 năm mới trưởng thành, dễ rò rỉ khi đóng thùng.
-
Ảnh hưởng hương vị: hương nhang, đàn hương, trầm hương, trái cây nhiệt đới (dừa, xoài).
-
Ứng dụng: được coi là “chữ ký” của whisky Nhật, tạo nên sự khác biệt so với các vùng khác.
-
Đặc biệt: Mizunara là một trong những loại gỗ quý hiếm và giá thành cao nhất trong ngành whisky.
4. Các nguồn gỗ khác
-
Nga & Trung Quốc: có diện tích rừng sồi lớn, song phần lớn dùng cho công nghiệp gỗ, ít được khai thác cho thùng whisky.
-
Nam Mỹ (Chile, Argentina): có gỗ sồi nhưng hiếm khi được sử dụng trong ngành rượu mạnh.
-
Ireland & Scotland: không có rừng sồi lớn để tự cung cấp, thường nhập khẩu gỗ sồi từ Mỹ và châu Âu.
5. Vai trò của gỗ sồi trong whisky
-
Tạo màu sắc: từ vàng nhạt đến hổ phách đậm.
-
Đóng góp hương vị: từ vani, mật ong (gỗ Mỹ) đến trái cây khô, gia vị, socola (gỗ châu Âu), hay hương gỗ trầm, nhang thơm (Mizunara).
-
Cân bằng cấu trúc: tannin từ gỗ giúp whisky có chiều sâu, hậu vị dài.
-
Định hình phong cách: mỗi nhà chưng cất chọn loại gỗ sồi khác nhau để tạo dấu ấn thương hiệu, như Tamdhu chỉ dùng 100% sherry cask, hay nhiều nhà Speyside ưa chuộng ex-bourbon cask.
Kết luận
Từ rừng Kentucky đến Andalusia, từ Limousin đến Hokkaido, gỗ sồi đã trở thành chất liệu không thể thay thế trong hành trình tạo nên whisky. Nguồn gốc gỗ sồi không chỉ quyết định hương vị mà còn định hình bản sắc của từng thương hiệu, biến mỗi chai whisky thành một câu chuyện riêng biệt, gắn liền với vùng đất và văn hoá nơi gỗ được sinh ra.
.jpg)
