1. Những nguyên nhân cốt lõi dẫn đến sự suy giảm toàn cầu
a) Tác động kéo dài từ khủng hoảng kinh tế toàn cầu hậu COVID và lạm phát
-
Từ năm 2022 đến 2024, nhiều nền kinh tế lớn (Châu Âu, Mỹ, Trung Quốc) rơi vào tình trạng tăng trưởng chậm hoặc suy thoái kỹ thuật.
-
Lạm phát tăng cao khiến chi tiêu cá nhân bị thắt chặt, trong đó các mặt hàng "không thiết yếu" như rượu vang bị cắt giảm đầu tiên trong giỏ hàng tiêu dùng.
b) Xu hướng thay đổi trong hành vi tiêu dùng của giới trẻ
-
Người trẻ tại các quốc gia phát triển có xu hướng giảm tiêu thụ rượu vang, chuyển sang đồ uống không cồn, nước tăng lực, cocktail ít cồn hoặc sản phẩm lành mạnh hơn.
-
Một phần do ý thức sức khỏe tăng lên, một phần do phong cách sống thay đổi – ít bữa tiệc chính thống, giảm hoạt động xã hội hóa qua rượu vang.
c) Các chính sách kiểm soát và thuế rượu chặt chẽ hơn
-
Nhiều quốc gia tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu vang và đồ uống có cồn nhằm giảm tỷ lệ nghiện rượu, gây áp lực lên giá bán lẻ.
-
Chính sách kiểm soát nhập khẩu, tiêu chuẩn dán nhãn, truy xuất nguồn gốc cũng khiến quá trình tiếp cận người tiêu dùng khó khăn hơn.
d) Ảnh hưởng khí hậu và sản lượng nho
-
Biến đổi khí hậu khiến mùa thu hoạch nho ở nhiều vùng bị thay đổi, sản lượng sụt giảm hoặc không ổn định, khiến nguồn cung không đáp ứng được chi phí vận hành.
2. Những chỉ số cho thấy sự chuyển biến rõ ràng
-
Châu Âu (Pháp, Ý, Tây Ban Nha) – các nước đứng đầu về tiêu thụ vang đều ghi nhận giảm hơn 4–6% so với 2023.
-
Trung Quốc – từng là thị trường phát triển nhanh của vang nhập khẩu, nay đã suy giảm gần 40% lượng nhập khẩu trong 5 năm qua.
-
Mỹ – quốc gia tiêu thụ rượu vang lớn nhất thế giới, bắt đầu ghi nhận xu hướng giảm dần đều từ 2022 trở lại đây.
3. Tác động lan rộng đến Việt Nam – một thị trường đang nổi
Dù là một thị trường mới nổi với tầng lớp trung lưu đang mở rộng, Việt Nam không nằm ngoài làn sóng suy giảm toàn cầu:
-
Người tiêu dùng ngày càng thận trọng hơn trong chi tiêu, ưu tiên các sản phẩm thiết yếu như thực phẩm sạch, nước uống sức khỏe, thay vì rượu vang – vốn bị xem là xa xỉ với nhiều người.
-
Các doanh nghiệp nhập khẩu và phân phối phải điều chỉnh kế hoạch nhập hàng, chuyển từ tập trung số lượng sang đa dạng trải nghiệm và định vị thương hiệu tốt hơn.
-
Sự phân hóa tiêu dùng rõ rệt: nhóm khách hàng cao cấp vẫn giữ thói quen sử dụng rượu vang nhập khẩu, nhưng nhóm trung cấp và phổ thông chuyển sang các lựa chọn khác như bia thủ công, nước có ga không cồn...
4. Hướng đi nào cho doanh nghiệp trong bối cảnh mới?
✅ Tập trung vào sản phẩm có giá trị thực – không chỉ là thương hiệu
Người tiêu dùng hiện tại mua rượu vang dựa trên chất lượng cảm nhận chứ không chỉ "nhãn mác" hoặc danh tiếng nhà làm rượu.
✅ Định vị sản phẩm đúng phân khúc và đúng thời điểm
Không nên nhập ồ ạt theo xu hướng, thay vào đó nên:
-
Phân tích nhu cầu theo mùa (Tết, lễ hội, cưới hỏi…)
-
Đầu tư vào các dòng vang nhẹ, dễ uống, chi phí hợp lý
✅ Tạo trải nghiệm tiêu dùng – thay vì chỉ bán sản phẩm
Kết hợp wine tasting, hội thảo rượu, pairing dinner… để thúc đẩy tiêu thụ theo hình thức trải nghiệm, tăng tỷ lệ mua lại và gắn kết thương hiệu.
5. Kết luận
Việc tiêu thụ rượu vang toàn cầu chạm đáy sau 60 năm không chỉ là một thống kê mang tính cảnh báo – mà còn là cơ hội nhìn lại chiến lược thị trường, cơ cấu sản phẩm và hướng phát triển của toàn ngành.
Tại Việt Nam, những ai hiểu rõ sự thay đổi trong hành vi người tiêu dùng, đồng thời điều chỉnh chiến lược phân phối linh hoạt và sáng tạo, sẽ có cơ hội chiếm lĩnh thị phần trong giai đoạn tái cơ cấu toàn cầu đang diễn ra mạnh mẽ.
