- Single Grain whisky: được sản xuất từ lúa mạch và các loại hạt (grain) khác như lúa mì (wheat), lúa mạch đen (rye) hay ngô (corn/maize) tại một nhà máy rượu. Một số thương hiệu phổ biến: Haig Club, North British, Caledonian.
- Blended Malt whisky: là sự pha trộn của hai hay nhiều single malt khác nhau. Một số thương hiệu phổ biến: Monkey Shoulder, The Six Isles, Big Peat.
- Blended Grain whisky: là sự pha trộn của hai hay nhiều single grain khác nhau. Loại này ít phổ biến so với các loại còn lại. Một số thương hiệu phổ biến: Hedonism Quindecimus, The Snow Grouse.
- Blended whisky là sự pha trộn của nhiều (có thể lên đến 60) single malt và single grain khác nhau. Loại rượu này chiếm 80% thị phần, được ưa chuộng ở các thị trường ngoài Scotland, đặc biệt là châu Á. Các thương hiện phổ biến, ví dụ như Johnnie Walker, Chivas Regal, Ballantine, Dewar's,...
Trong phạm vi bài viết này, chúng ta tìm hiểu sâu hơn về loại whisky được ưa chuộng nhất hiện nay - Single Malt Whisky
1. Hiểu đúng về Single Malt Whisky:
Single malt whisky được sản xuất từ một loại lúa mạch tại một nhà máy chưng cất và phải thỏa mãn những điều kiện:
- Loại whisky này phải được sản xuất bằng kỹ thuật chưng cất dùng nồi Bạc hay Đồng (mục đích là loại các tạp chất không cần thiết) có hình dạng đặc trưng gọi là “pot still”
- Nguyên liệu phải là Malt (mạch nha) nảy mầm từ lúa mạch (barley).
- Rượu trẻ phải được ủ trong thùng gỗ sồi tối thiểu 3 năm.
- Toàn bộ quy trình chưng cất và ủ rượu, đóng chai thành phẩm phải ở tại Scotland. ( Theo Scotch Whisky Regulations vào 2009, sẽ là vi phạm pháp luật nếu xuất khẩu loại Single Malt Scotch Whisky (lưu ý chỉ là Single Malt - không phải là loại Blend) không phải dưới dạng chai được dán nhãn để bán lẻ (tức là xuất khẩu dưới dạng thùng gỗ là phạm luật), căn cứ vào điều 7 của bộ luật bắt đầu có hiệu lực từ ngày 23/11/2012.)
Số năm tuổi rượu được in trên chai “single malt Scotch” tức là số năm ủ trong thùng gỗ sồi của loại whisky đó. Rất hiếm khi nhà chưng cất đóng chai từ duy nhất 1 thùng ủ nào đó, mà thường là phối trộn từ nhiều thùng “Single Malt” khác nhau, và như thế tuổi rượu in trên nhãn của hỗn hợp phối trộn đó là tuổi ủ của loại Single Malt trẻ nhất trong thành phần phối trộn. Trường hợp này cũng đúng cho tuổi rượu Blended Whisky.
2. Các vùng sản xuất rượu single malt whisky
Hương vị, hậu vị và cấu trúc của các Single Malt rất khác nhau tùy từng nơi nó 'sinh ra'. Rượu Single malt của Scotland chia ra 6 vùng sản xuất đặc trưng như sau:
- Vùng Highland (cao nguyên): Highland: các whisky này có đặc điểm tròn đầy, vị đậm đà mùi than bùn và mùi khói. Loại này thường dễ uống, cảm giác ấm khi uống, hậu vị kéo dài. Các thương hiệu đặc trưng cho loại này là: Glenmorangie, Dalwhinnie, Oban, The Singleton and Ardmore. Riêng tôi thì tôi thích Glemorangie hơn vì nó nhẹ nhàng, hương vị tinh tế và hậu vị mượt mà. Ngoài ra tôi cũng thích Oban bởi vì nó có mùi khói nhiều hơn.
- Vùng Speyside (vùng triền dọc sông Spey- Đông Bắc): Khoảng phân nữa số lượng lò chưng cất của scotland đều nằm ở vùng Speyside, cho nên người ta gọi vùng này là “cái rốn” của whisky. Loại Speyside single malts thường là một phức hợp của nhiều hương vị từ mùi khói cho đến mùi da thuộc, từ hương mật ong cho đến hương táo. Cho nên rất khó để phân biệt từng loại rượu có xuất xứ từ Speyside. Cứ phải nếm thật nhiều loại rượu từ vùng này rồi bạn tự khám phá rút ra sự trải nghiệm cho bản thân. Tin tốt là vùng này có rất nhiều loại rượu ngon cho bạn thử, ví dụ như: The Glenlivet, Balvenie, Glenfiddich, Macallan,...
- Vùng Islay: các loại whisky vùng này không phải để dành cho những người nhút nhát, một loại Single Malt "bạo loạn" có mùi vị than bùn mạnh mẽ gần giống vị thuốc pha lẫn hương vị của biển. Sự hiện hữu của nước muối trong than bùn tạo nên vị mạnh mẽ đặc trưng. Vùng Islay sản sinh ra nhiều loại single malt được nhiều người săn lùng. Tuy nhiên nó không dành cho những người mới biết uống vì khá mạnh mẽ. Nếu bạn là người sành uống hay là mẫu người thích mạo hiểm thì Islay Single Malt là điểm hẹn. Các thương hiệu lớn như Ardberg, Laphroaig, Lagavulin và Bowmore.
- Vùng Island: các loại whisky này đến từ các đảo nhỏ của Scotland, vì gần biển nên có tác động lớn đến hương vị từ gió biển, hương vị cam quýt nhẹ nhàng đến mùi khói đầy hay than bùn mạnh mẻ. Các thương hiệu phải nhắc đến như Talisker, Arran, Jura,...
- Vùng Lowland: các whisky này có khuynh hướng nhẹ nhàng và khô. Vùng này chiếm một phần ba diện tích của Scotland nhưng lại có rất ít lò chưng cất ở tại đây. Loại rượu ở đây thường được dùng để phối chế với các loại rượu khác có độ đậm đà hơn. Một loại single malt nổi tiếng ở đây có tên là Glenkinchie cho vị rất tươi mới (fresh) được gọi là malt thảo mộc (herbal malt).
- Vùng Campbeltown: Một chuỗi hương vị từ trái cây kho kết hợp mùi vị khói, pha lẫn hương vị của biển. Thời hoàn kim, có đến 34 nhà chưng cất. Hiện nay, Springbank (bao gồm 2 thương hiệu Kilkerran, Longrow) và Glen Scotia như một minh chứng cho dòng Whisky cổ điển vùng này.
3. Chuyên gia đánh giá về Single malt Scotland thế nào?
Những nghệ nhân chưng cất có rất nhiều bí quyết để tạo ra một loại whisky độc đáo khác hẳn với sản phẩm của các lò chưng cất khác trong cùng một vùng. Những bí quyết này bao gồm việc sử dụng than bùn, một loại đất có nguồn gốc từ quá trình phân hủy thực vật. Than bùn được dùng làm chất đốt để sấy khô mầm malt của lúa mạch và gián tiếp tạo ra mùi khói (smoky note) hay còn gọi là mùi than bùn (peatiness) và là lý do để những người say mê dòng rượu này tìm đến.
Quá trình ủ dòng rượu này mới là điều quan trọng đáng bàn đến. Thùng gỗ sồi được dùng để ủ rượu. Loại gỗ và thời gian ủ quyết định 60 – 70% hương vị của thành phẩm. Hầu như đa số các loại rượu single malt đều có tuổi ủ không dưới 8 năm mặc dù luật chỉ định tối thiểu là 3 năm ủ.
Có 6 vùng chưng cất whisky, nhưng đa phần rượu single malt có nguồn gốc từ 4 vùng: Highland, Speyside, Islay và Lowland là đặc trưng nhất. Dĩ nhiên còn Island và Campbeltown, nhưng một số lý do nên hương vị khá tương đồng với Highland và Islay.
Với bất cứ loại single malt Scotch nào mà bạn quyết định thử, bạn nên uống nguyên chất (neat), đừng nên pha loãng với nước hoặc nước đá. Rót một lượng nhỏ vào ly và ngửi mùi hương của nó rồi thong thả tìm ra các đặc tính hương thơm của loại thức uống này. Nhấp một ngụm nhỏ, tiếp tục thưởng thức hương vị và tính phức hợp. Đến đây nếu bạn muốn thì hãy cho một giọt nước suối vào ly. Bạn sẽ nhận ra rằng rượu Scotch trong ly bạn như được mở toang ra và tỏa ra các hương vị vốn có của nó.
Rượu Single Malt Scotch, cho cảm giác ấm áp sâu lắng. Nó cũng làm cho thời tiết lạnh lẽo trở nên dễ chịu hơn.
topruou.com ---st---
